Przewlekła obturacyjna choroba płuc – przyczyny, leczenie i profilaktyka
POChP aż w 80 % dotyczy palaczy
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) cechuje się postępującym ograniczeniem przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe związanym z nadmierną reakcją zapalną w oskrzelach i płucach w odpowiedzi na szkodliwe działanie gazów i pyłów. W Polsce najczęściej jest nim dym tytoniowy. Choroba ta utrzymująca się przez dłuższy czas sieje spustoszenie w organizmie. Jak ją leczyć? A może – jak jej zapobiegać?
Przewlekła obturacyjna choroba płuc – przyczyny
Głównym czynnikiem etiologicznym choroby jest palenie tytoniu (aż 80% chorych na POChP to palacze). Jednak powstanie i rozwój choroby determinują oddziaływanie między organizmem ludzkim a otaczającym go środowiskiem.
Nie każdy narażony na podobne szkodliwe czynniki środowiskowe czy palenie czynne lub bierne zachoruje w ciągu swojego życia. Duże znaczenie mają również czynniki genetyczne.
Główne przyczyny przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, poza paleniem i czynnikami genetycznymi [1]:
– zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego w miejscu pracy lub zamieszkania
– infekcje układu oddechowego w dzieciństwie
– nawracające infekcje oskrzelowo-płucne
– nadreaktywność oskrzeli/astma
Najczęstszymi zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego o udowodnionym szkodliwym wpływie na płuca są: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, ozon i pył zawieszony.
Za rozwój POChP odpowiedzialne są także zanieczyszczenia powietrza w mieszkaniach. Należą do nich głównie bierne palenie tytoniu i zanieczyszczenia wynikające z używania węgla, drewna lub gazu do ogrzewania mieszkań i gotowania, w słabo wentylowanych pomieszczeniach.
Jeśli chodzi o infekcje układu oddechowego we wczesnym dzieciństwie, są one szczególnie niebezpieczne przed ukończeniem 3 roku życia. Nawracające infekcje mogą w sposób nieodwracalny uszkadzać obwodowe struktury płuc, prowadząc do trwałego upośledzenia ich czynności wentylacyjnej w późniejszym wieku (20-25 lat), kiedy rezerwy płuc są największe.
Skłonność do nawracających infekcji oskrzelowo-płucnych ma znaczenie w zaostrzeniach POChP, ale ich rola w rozwoju choroby jest nieustalona. Natomiast wyniki badań populacyjnych wskazują, że obecność nadreaktywności oskrzeli bez klinicznych cech astmy jest niezależnym czynnikiem zachorowania na przewlekłą obturacyjna chorobę płuc.
Także astma może być czynnikiem ryzyka rozwoju POChP, chociaż nie ma jeszcze na to niezbitych dowodów.
Jak rozpoznać POChP?
Samo rozpoznanie i diagnoza choroby wymagają konsultacji lekarskiej. Najczęściej u pulmonologa. Przeprowadzany jest wywiad lekarski oraz badania dodatkowe, takie jak rentgen płuc, czy badanie spirometryczne.
Innym badaniem diagnostycznym jest gazometria, za pomocą której ocenia się stężenie gazów we krwi. Aby mogła ona zostać przeprowadzona należy pobrać krew z tętnicy pacjenta.
Uwaga: wysoki poziom dwutlenku węgla i niski poziom tlenu wskazuje na przewlekłe zapalenie oskrzeli.
Można również zastosować pulsoksymetrię, która mierzy zawartość stężenia tlenu we krwi.
Pulsoksymetr to urządzenie, które bez problemu można zakupić do domu. Jest łatwy w obsłudze. Ostatnio produkt jest dość popularny ze względu na epidemię covid -19. Stosowany w celach kontrolnych saturacji. Prawidłowa saturacja krwi tlenem wynosi ok. 95-98%. U osób przechodzących tlenoterapię saturacja wynosi 98-100%. Warto wiedzieć, że u osób palących saturacja jest niższa niż u niepalących.
Kiedy do lekarza? Objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
Niestety często się zdarza, że na początku choroba ta przebiega bezobjawowo, a mimo to się rozwija. Na pewno, jeśli zaczynasz odczuwać jakiekolwiek problemy z oddychaniem, powinieneś zgłosić się do lekarza. Tego nie należy bagatelizować.
U pacjentów z POChP z czasem zaczyna pojawiać się kaszel oraz odpluwanie plwociny, zwłaszcza w godzinach porannych.
W późniejszym okresie u chorych pojawia się kaszel, potem odkrztuszanie plwocin, szczególnie w godzinach porannych. Następnie nasila się uczucie duszności w dzień, a z czasem podczas odpoczynku i snu. Postępująca choroba powoduje uczucie ucisku w klatce piersiowej, a przy oddechu można usłyszeć świsty.
Jak leczyć obturacyjną chorobę płuc?
W leczeniu farmakologicznym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc zaleca się przede wszystkim preparaty wziewne. Łagodzą one objawy choroby i poprawiają stan ogólny pacjenta oraz tolerancję na wysiłek fizyczny.
Podstawowymi lekami przepisywanymi przez lekarzy w przypadku POChP są:
– leki antycholineryczne, które rozszerzają oskrzela
– glikokortykosteroidy wziewne polecane szczególnie pacjentom z ciężkim przebiegiem choroby
– b2-mimetyki – łagodzące uczucie duszności i stosowane w sposób doraźny
Niektórzy chorzy wymagają chirurgicznego usunięcia pęcherzy rozedmowych. Pęcherze nie biorą udziału w wymianie gazowej, a ich usunięcie pozwala na rozprężenie pozostałego miąższu płucnego. Skutkuje to mniejszym uczuciem duszności i poprawieniem funkcjonowania płuc.
Inną metodą chirurgiczną jest wycięcie fragmentu płuc (zmniejszenie ich objętości) w celu zmniejszenia rozdęcia i poprawy przepływu powietrza.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc – profilaktyka
Warto mieć świadomość, że przewlekła obturacyjna choroba płuc stanowi jeden z najważniejszych problemów zdrowia publicznego. Jest jedną z głównych przyczyn przewlekłej chorobowości i umieralności. Na świecie zajmuje 4 miejsce wśród przyczyn zgonów i można spodziewać się dalszego wzrostu [2].
Jak przeciwdziałać rozwojowi choroby?
- Przede wszystkim RZUĆ PALENIE i unikaj przebywania wśród osób palących. Jak wcześniej wspomnieliśmy w artykule, przewlekła obturacyjna choroba płuc aż w 80% dotyczy palaczy. Niektóre źródła podają nawet do 90%.
- Dbaj o sprawność fizyczną – uprawnianie sportu wzmocni Twój organizm.
- Chroń się przed zakażeniami dróg oddechowych a w sezonach infekcji unikaj skupisk ludzi.
- Stosuj odpowiednią dietę bogatą w wapń, witaminę C, potas i białko. Pij napoje niegazowane.
- Szczep się przeciw grypie. Większość szczepionek przeciw grypie zawiera fragmenty części powłokowej wirusa – są skierowane przeciw dwu podtypom wirusa A i B. Szczepienia zmniejszają częstość zaostrzeń, hospitalizacji oraz śmiertelność u chorych na POChP [3]
Niektórych czynników trudno uniknąć, jak chociażby zanieczyszczenia środowiska, głównie szkodliwych pyłów. Jednak możesz np. wystrzegać się pracy w miejscu, w którym zanieczyszczenie pyłowe i gazowe przekraczają najwyższe dopuszczalne stężenia.
Jednocześnie unikaj spacerów w miejscach, gdzie z uwagi na okres grzewczy powietrze jest mocno zanieczyszczone. Możesz również – w porozumieniu z lekarzem- zastosować domową terapia tlenem z użyciem koncentratora tlenu. Jest nowoczesnym i wygodnym sposobem leczenia deficytu tlenowego.
- poprawia parametry oddechowe
- poprawia aktywność fizyczną i samopoczucie
- minimalizuje ryzyko wystąpienia depresji i stanów lękowych
Kiedy należy stosować tlenoterapię w domu?
Koncentratory tlenu służą przede wszystkim do tlenoterapii dla osób cierpiących na ciężką niewydolność oddechową i w takich wypadkach są zlecane przez lekarzy. Między innym przy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.
Sprzęt umożliwia dostarczanie pacjentowi tlenu o wysokim stężeniu (ponad 90%).
Więcej o koncentratorach tlenu i ich zastosowaniu przeczytasz TUTAJ
Masz pytania? Skontaktuj się z nami.
Pozdrawiamy
Zespół BRANDvital
[1] Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80, 3: 220–254
[2] Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc Medycyna praktyczna Kraków 2002 Wydanie specjalne 1/2002
[3] Schembri S., Morant S., Winter J.H., MacDonald T.M. Influenza but not pneumococcal vaccination protects against all-cause mortality in patients with COPD. Thorax 2009; 64: 567–572.
