Czym jest oddech Cheyne-Stokesa

Zaburzenia związane z oddychaniem

Oddech Cheyne-Stokesa zalicza się do zaburzeń procesów oddychania, wśród których wyróżniamy różne nieprawidłowości. Niewłaściwe oddychanie może wynikać np. z nieprawidłowej częstości pobierania powietrza, czy nieprawidłowej ilości pobranego powietrza. Może być spowodowane nieregularnym oddechem bądź nienależytym ruchem klatki piersiowej. Jakie są objawy i przyczyny oddychania Cheyne-Stokesa?

Oddech Cheyne-Stokesa – czym się przejawia

Oddychanie Cheyne-Stokesa to patologiczny sposób oddychania, polegający na występowaniu bezdechów, po których pojawia się szybszy i głębszy oddech, który następnie ulega stopniowemu zwolnieniu i spłyceniu, aż do kolejnego bezdechu.

Ten rodzaj oddychania nazywany jest także oddychaniem okresowym lub oddechem periodycznym.

Najczęściej pojawia się w przebiegu chorób ośrodkowego układu nerwowego, takich jak encefalopatie, czyli przewlekłe lub trwałe uszkodzenia w strukturach mózgu (polekowe lub metaboliczne), udary, a także niewydolność pracy serca.

Jako pierwszy, w 1818 roku, jego objaw opisał John Cheyne, szkocki lekarz i chirurg, a następnie irlandzki lekarz Wiliam Stokes.

Osoby, u których występuje oddech Cheyne-Stokesa zazwyczaj odczuwają:

• Duszności podczas leżenia
• Senność i zmęczenie w ciągu dnia spowodowane złej jakości snem
• Duszność nocną i napady kaszlu, zakłócające sen

Oddech Cheyne-Stokesa u noworodka

Oddychanie typu Cheyne-Stokesa niekiedy obserwuje się w czasie normalnego snu u niemowląt oraz u starszych ludzi.

U niemowląt regularność i rytmiczność oddychania nie są jeszcze zupełnie ustalone przed końcem drugiego roku życia. W tych wypadkach oddech ten jest fizjologicznym przejawem niedojrzałości ośrodkowego układu oddechowego.

Oddech Cheyne-Stokesa niekiedy występuje u niemowląt

W innych grupach wiekowych ten typ oddechu wskazuje na uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego i zaburzenia funkcji ośrodka oddechowego w rdzeniu przedłużonym.

W każdym zaobserwowanym przypadku zmiany sposobu oddychania należy zwrócić się do niezwłocznie do lekarza.

Przyczyny oddechu Cheyne-Stokesa

Procesy prowadzące do rozwoju oddychania typu Cheyna-Stoksesa nie są do końca poznane. Uważa się jednak, że jest to spowodowane m.in. niestabilnością sprzężenia zwrotnego w systemie kontroli oddechu. Zmieniające się poziomy tlenu i dwutlenku węgla we krwi powodują cykle bezdechu i hiperwentylacji.

Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu oddechu Cheyne’a-Stokesa są:

• starszy wiek
• migotanie przedsionków
• ciężka niewydolność serca
• zwiększone ciśnienie zaklinowania w płucnych naczyniach włosowatych
• niskie ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla (PaCO2) w ciągu dnia

Oddychanie Cheyne – Stokesa zagraża osobom ze schorzeniami neurologicznymi a także z niewydolnością serca. Wg niektórych badań nawet 50% osób z umiarkowaną lub ciężką przewlekłą niewydolnością serca ma także znaczące oddychanie Cheyna-Stokesa.

Oddech ten jest również rozpoznawalny jako składnik zespołu bezdechu sennego.

Oddech Cheyne-Stokesa – diagnostyka

Diagnostyka oddechu tego typu nie jest łatwa, z uwagi na fakt, iż pojawia się on podczas snu. Jednak warto obserwować ewentualne duszności, kaszel, czy chociażby samopoczucie w ciągu dnia. A w każdym wypadku, kiedy obserwujemy problemy z oddychaniem, należy udać się do lekarza.

Lekarz może zlecić badanie snu, najczęściej polisomnografię.

Wysokiej klasy aparaty CPAP potrafią rozpoznawać to zaburzenie. Jednak nie są w tym jednak nieomylne. Jeśli jednak raport pokaże 4-5 % oddechów Cheyna-Stokesa, koniecznie skonsultuj się ze specjalistą. Może to oznaczać np. pojawienie się problemów z krążeniem.

Jak leczyć oddech Cheyne-Stokesa

W przypadku występowania tego typu oddechu, lekarz zaleci jedno lub kilka opcji leczenia, wśród których możemy wyróżnić:

– operację zastawki serca
– farmakoterapię
– leczenie zastoinowej niewydolności serca
– transplantację serca
– rozrusznik serca
– tlenoterapię
– terapię CPAP

Czy można zapobiegać oddechowi Cheyne-Stokesa

W zasadzie profilaktyka oddechu Cheyna-Stokesa, jak wyżej wskazano,  to zapobieganie schorzeniom związanym z tym oddychaniem, w tym niewydolności serca, czy udarowi. Jak praktycznie w każdej profilaktyce, wskazane jest prowadzenie zdrowego trybu życia oraz odpowiednia dieta.

Pomocne może być też unikanie ekspozycji na metale ciężkie i inne toksyny, które mogą powodować encefalopatię (przewlekłe lub trwałe uszkodzenie mózgu).

Terapia CPAP w przypadku oddechu Cheyne-Stokesa

Są badania, które sugerują że aż 43 procent osób doświadcza korzystnych skutków pod względem objawów Cheyne-Stokesa przy zastosowaniu terapii CPAP.

Terapia CPAP może być pomocna w leczeniu oddechu Cheyne-Stokesa

Nie jest jednak do końca jasne czy powoduje wydłużenie życia u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca.

Masz pytania – skontaktuj się z naszym specjalistą.

Pozdrawiamy
Zespół BRANDvital

Źródła

Naughton, M. T. (1998, June). Pathophysiology and treatment of Cheyne-Stokes respiration. BioMed Research International, 53, 514-518
https://www.sleepassociation.org/patients-general-public/sleep-apnea/what-is-sleep-apnea/  
https://www.cpapblog.pl/2020/12/cheyne-stokes-oddech-periodyczny.html  
https://podyplomie.pl/wiedza/stany-nagle/578,dziecko-z-dusznoscia 
Ingbir, M., Freimark, D., Motro, M., & Adler, Y. (2002, March). The incidence, pathophysiology, treatment and prognosis of Cheyne-Stokes breathing disorder in patients with congestive heart failure [Abstract]. Herz, 27(2), 107-12