Wypadki komunikacyjne a bezdech senny

Jak bezdech senny wpływa na wypadki drogowe?

Główną przyczynę wypadków komunikacyjnych stanowi błąd ludzki.  Nieuwaga, niewłaściwa obserwacja lub inne błędy percepcyjne stanowią 40% tego rodzaju zdarzeń [1].
Są jednak inne, poważne przyczyny, gdzie obok nadmiernej prędkości i jazdy pod wypływem alkoholu wymienia się senność.
W jakim stopniu bezdech senny powoduje senność w trakcie jazdy, a na ile jest to „zwykłe” zmęczenie wynikające z niedospania? W niniejszym artykule analizujemy temat.

W jaki sposób bezdech senny wpływa na senność?

Senność dzienna jest jednym z głównych objawów bezdechu sennego. Spróbuj wstrzymać oddech na przynajmniej 10 sekund. Wyczerpujące? Przy bezdechu sennym takie przerwy (i dłuższe) wystąpią przynajmniej 5 razy na godzinę. Następuje redukcja przepływu oddechu (spłycenie oddychania) o co najmniej 30%. Takie epizody zazwyczaj prowadzą do obniżenia utlenowania krwi tętniczej, co najczęściej doprowadza do przebudzeń ze snu, których jednak większość osób cierpiących na bezdech senny nie jest świadoma. Może również pojawić się dodatkowy objaw nocny związany z OBS – częste wizyty w toalecie.

Taki sen nie daje wypoczynku! Budzisz się rano i czujesz się zmęczony nawet, jeśli spałeś długo. Do tego mogą dojść bóle głowy.

Taki stan ma ogromny wpływ na twoje funkcjonowanie w ciągu dnia.

W przeprowadzonych badaniach, chorzy na obturacyjny bezdech senny mieli wypadki drogowe 7-krotnie częściej, w porównaniu z grupą kontrolną.

Trochę statystyk dotyczących wypadków komunikacyjnych

W Polsce, w roku 2017 zgłoszono do Policji 32 760 wypadków drogowych mających miejsce na drogach publicznych, w strefach zamieszkania lub strefach ruchu. W wyniku tych wypadków aż 2 831 osób poniosło śmierć [2]. Mimo, że w stosunku do roku 2016 nastąpił spadek wypadków śmiertelnych o -6,4%, statystyki nadal są przerażające. Rośnie również liczba kolizji drogowych. W 2017 roku do jednostek Policji zgłoszono 436 469 kolizji (wzrost o +7,3% w stosunku do roku 2016).

Według danych Komisji Europejskiej zaśnięcie jest powodem 7 proc. wypadków na europejskich drogach w ogóle i 17 proc. wypadków śmiertelnych

Gdybyśmy odnieśli te dane do ilości wypadków drogowych w Polsce, blisko 2300 wypadków mogło być spowodowanych zaśnięciem (7%). Jakie są dane dotyczące kolizji i jaki procent wypadków i kolizji jest spowodowane nieleczonym bezdechem sennym?

Według danych niemieckiej organizacji ADAC nawet 40% sprawców kolizji drogowych może cierpieć na bezdech senny, którego częstym objawem jest chrapanie. W Polsce jest około 20 mln osób z prawem jazdy. Natomiast problem chrapania dotyczy około 10 milionów Polaków. Mimo wysokiej liczby wypadków drogowych w naszym kraju, jak dotąd nie prowadzono badań dotyczących odsetka wypadków, w których jednym z czynników było zaburzenie koncentracji, bądź zaśnięcie za kierownicą wskutek bezdechu sennego.

Pierwszy raport na świecie dotyczący wypadków samochodowych z udziałem kierowców cierpiących na OBS został opublikowany w 1987 roku [3]. Analizował wypadki drogowe z lat 1981-1985 wśród chorych na OBS i u osób z grupy kontrolnej. Chorzy na obturacyjny bezdech senny mieli wypadki drogowe 7-krotnie częściej, w porównaniu z grupą kontrolną. W grupie osób cierpiących na OBS 31% badanych miało co najmniej jeden wypadek komunikacyjny, w porównaniu z 6% w grupie kontrolnej. Byli też częściej sprawcami wypadków.

Od tego czasu, inne prowadzone badania sugerują podobne wyniki [4].

Szczególnie niepokojące są dane dotyczące kierowców zawodowych. Wypadki z ich udziałem stanowią poważny społeczny problem. Takie osoby zazwyczaj prowadzą cięższe pojazdy i mogą przewozić wielu pasażerów – stanowią tym samym większe zagrożenie, niż kierowcy aut prywatnych.

Czy na pewno zdajemy sobie sprawę z wagi problemu?

Możesz stracić prawo jazdy – jeśli nie poddasz się leczeniu na bezdech senny

Według nowych przepisów kierowca, który nie leczy zdiagnozowanego bezdechu, może stracić prawo jazdy (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 23.12.2015 zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców – do listy chorób groźnych dla kierowców dopisano obturacyjny bezdech senny).

Na forach internetowych zawrzało. Dominująca była opinia, że „teraz będą ścigać tych, co chrapią”. Przepisy wydane na podstawie dyrektywy Unii Europejskiej traktowane są jako kolejny, biurokratyczny wymóg, który tylko utrudnia życie kierowcom.

Niestety te opinie nie biorą pod uwagę faktów i zagrożeń.
Według ekspertów, niewyspany kierowca jest równie niebezpieczny jak ten pod wpływem alkoholu. Bezdech senny prowadzi do zmęczenia wynikającego z niewyspania, a co za tym idzie – do braku koncentracji i uwagi. W takim stanie łatwiej o kolizję czy stłuczkę. Niestety konsekwencje mogą być dużo poważniejsze.  Lekarze badający kierowców oraz kandydatów na kierowców, od początku roku 2017 powinni weryfikować, czy dana osoba nie cierpi na bezdech senny, a w razie potrzeby kierować na dodatkowe badania.
W praktyce, podczas przeprowadzanego wywiadu, lekarz pyta o dolegliwości kierowcy, ale badani rzadko przyznają się do schorzenia. Obawiają się, że mogłoby to dla nich oznaczać zakaz wykonywania zawodu. Narażają tym samym siebie i osoby uczestniczące w ruchu drogowym na niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia .

Tymczasem powinni jak najszybciej poddać się leczeniu bezdechu sennego. Zastosowanie terapii CPAP, według eksperymentów przeprowadzonych przez Mazza i współaut. [5], wyeliminowało różnice między pacjentami chorymi na OBS a osobami z grupy kontrolnej pod względem parametrów prowadzenia pojazdu i uwagi.

Zawodowi kierowcy, którzy większość czasu spędzają w pozycji siedzącej za kierownicą, jedząc niezdrowo – zwiększają ryzyko otyłości i zachorowania na obturacyjny bezdech senny.

Zawodowi kierowcy, otyłość i bezdech senny

O tym, że otyłość jest jedną z głównych przyczyn powstawania bezdechu sennego, pisaliśmy już w  poprzednim artykule.
Tutaj chcielibyśmy jedynie zwrócić uwagę na pracę zawodowych kierowców, którzy większość czasu spędzają w pozycji siedzącej, za kierownicą, jedząc niezdrowo – często to, co „pod ręką” – słodycze, czy fast foody. Przy takim trybie życia, bardzo łatwo jest dorzucić „trochę” kilogramów. Taka osoba – najczęściej otyły mężczyzna, wciska się za kierownicę, a jego brzuch ogranicza ruchy przepony (tym samym oddychanie), prowadząc do niedotlenienia. Chwilę później robi się senny…

Lekarze alarmują, że mamy epidemię bezdechu związanego z otyłością!

Dlatego będziemy powtarzać: odżywaj się zdrowo, uprawiaj sport.  A jeśli zauważysz objawy bezdechu sennego, nie lekceważ ich. Zapisz się na badania diagnostyczne. Na badania poligraficzne nie musisz czekać w długich kolejkach. Poszukaj firm, które mają je w swojej ofercie. Badania te możesz wykonać w domu. Jeśli potwierdzą obawy – zacznij terapię. Możesz uratować nie tylko siebie, ale również innych.

Bądź odpowiedzialnym kierowcą.

Pozdrawiamy
Zespół BRANDvital

[1] George C. F., 2004. Driving and automobile crashes in patients with obstructive sleep apnoea/hypopnoea syndrome Thorax 59, 804–807.
[2] 2017 r. – dane SEWIK na dzień 11.02.2018 r.
[3] George C. F., Nickerson P. W., Hanly P. J., Millar T. W., Kryger M. H., 1987. Sleep apnoea patients have more automobile accidents. Lancet 2, 447.
[4] Pływaczewski R., 2005. Obturacyjny bezdech senny jako przyczyna wypadków komunikacyjnych. Sen 5, 14–18.
[5] Mazza S., Pepin J.-L., Naëgele B., Rauch E., Deschaux C., Ficheux P., Levy P., 2006. Driving ability in sleep apnoea patients before and after CPAP treatment: evaluation on a road safety platform. Eur. Respir. J. 28, 1020-1028.